Όλα τα παράδοξα της ζωής σχετίζονται με μία ή περισσότερες διαστάσεις της ύπαρξης και συχνά οι θεραπευόμενοι προσπαθούν να τα λύσουν παίρνοντας μία απόφαση του τύπου «ή το ένα ή το άλλο». Οι περισσότερες τεχνικές επίλυσης προβλημάτων περιέχουν κάτι ανάλογο. Όμως η απόφαση ανάμεσα σε εναλλακτικές του τύπου «Πρέπει να κάνω αυτό ή εκείνο;» δεν μπορεί να ληφθεί μέσω της ρητορικής ή επιχειρημάτων. Η ρητορική είναι χρήσιμη εκεί που η βεβαιότητα είναι επιθυμητή, τα γεγονότα ξεκάθαρα και οι λύσεις φαίνονται μόνιμες. Η διαλεκτική λήψη αποφάσεων είναι συνήθως καταλληλότερη όσον αφορά τα ανθρώπινα θέματα, τα οποία δεν επιλύονται μηχανικά αλλά απαιτούν κατανόηση, επεξεργασία και, τέλος, την προσωπική δέσμευση ότι θα γίνουν πράξη.
Στη διαλεκτική, μία πρώτη δήλωση – ή θέση – του τύπου «πρέπει άραγε να κάνω αυτό…;» προκαλεί μία αντιδήλωση – ή αντίθεση – του τύπου «….ή αυτό;» και η αντιπαράθεση ανάμεσα στα δύο λύνεται με κάτι που εμπεριέχει στοιχεία και από το ένα και από το άλλο, αλλά είναι διαφορετικό, τόσο από το ένα όσο και από το άλλο. Αυτή η σύνθεση γίνεται έτσι μία νέα θέση κ.ο.κ. Για τον Σωκράτη αυτός ήταν ένας τρόπος επίλυσης των αντιθέσεων, μέσω του διαλόγου, ώστε να προσεγγίζεται η αλήθεια.
Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία πορεύεται μέσω της διαλεκτικής αντιμετώπισης της σύγκρουσης και της πόλωσης, μαθαίνοντας να ανέχεται την αμφισημία και το αναπάντεχο, ώστε να φθάσει σε μία σύνθεση, η οποία, εξαιτίας της δυναμικής φύσης της ύπαρξης, είναι πάντα προσωρινή και μεταβατική.
Η ζωή είναι ενδιαφέρουσα ακριβώς εξαιτίας αυτής της αμφισημίας και αν καταφέρουμε να αντέξουμε τα παράδοξα της ύπαρξης και να ανεχτούμε το άγχος που έρχεται με την ελευθερία του «και το ένα και το άλλο», είναι πιθανό να ζήσουμε μία ικανοποιητική ζωή.
Σημεία- Κλειδιά:
– Η ζωή είναι ένα μυστήριο που πρέπει να βιωθεί, όχι ένα πρόβλημα που πρέπει να λυθεί.
– Τα παράδοξα μπορούν να προσεγγιστούν μόνο με τον τρόπο «και το ένα και το άλλο», ενώ ποτέ δεν μπορούν να επιλυθούν μια για πάντα.
– Πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να ερχόμαστε αντιμέτωποι με τα προβλήματά μας.
Emmy van Deurzen-Martin Adams, «Αναπτύσσοντας δεξιότητες στην Υπαρξιακή Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία», Εκδ. Κοντύλι (απόσπασμα)
Το 23ο Γράμμα 