Carl Rogers

Carl Rogers: Αμερικανός ψυχολόγος και ψυχοθεραπευτής, συνιδρυτής της Ανθρωπιστικής προσέγγισης στην ψυχολογία και πατέρας της προσωποκεντρικής προσέγγισης στην ψυχοθεραπεία. Θεωρείται ο δεύτερος πιο σημαντικός ψυχολόγος του 20ου αιώνα, μετά τον S. Freud.

Η αγάπη του για τον άνθρωπο, η έμφαση που έδωσε στην ενσυναίσθηση και την άνευ όρων αποδοχή του πελάτη στην ψυχοθεραπευτική σχέση, η πίστη του στην εγγενώς θετική φύση του ανθρώπου, η κριτική που άσκησε στον ντετερμινιστικό χαρακτήρα της ψυχαναλυτικής θεωρίας, η απόρριψη της συμπεριφοριστικής (κυρίαρχης στην εποχή του) άποψης ότι το άτομο χρειάζεται κατεύθυνση, καθοδήγηση, τιμωρία και έλεγχο προκειμένου να βελτιώσει τη συμπεριφορά του και να προσαρμοστεί στην κοινωνία ομαλά, αλλά και η πρωτοποριακή εφαρμογή της έρευνας σε ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο, χαρακτηρίζουν τη σκέψη και το έργο του. Βαθιά πεπεισμένος για την εσωτερική ελευθερία του ανθρώπου, χωρίς ωστόσο να παραγνωρίζει τον ρόλο και τη σημασία του κοινωνικού πλαισίου, θα πει: «…ο άνθρωπος δεν έχει τα χαρακτηριστικά µιας µηχανής, δεν είναι δέσµιος του ασυνειδήτου, ούτε χρειάζεται την κατεύθυνση, την καθοδήγηση, την τιµωρία ή τον έλεγχο. Παραµένει όµως δυστυχώς δέσµιος των κοινωνικών θεσµών και των θεωριών της ψυχολογίας».

Για την ενσυναίσθηση, αυτή την πολύτιμη έννοια που ο ίδιος εισήγαγε ως κεντρικό πυλώνα και προυπόθεση της αποτελεσματικότητας της ψυχοθεραπείας, εξηγεί πως, «Όταν λέω ότι χαίροµαι ακούγοντας κάποιον εννοώ ασφαλώς ότι τον ακούω βαθιά. Εννοώ ότι ακούω τις λέξεις, τις σκέψεις, τους συναισθηµατικούς τόνους, το προσωπικό νόηµα των εκφεροµένων, ακόµη και το νόηµα που βρίσκεται κάτω από τη συνειδητή πρόθεση του οµιλητή. Μερικές φορές επίσης σε ένα µήνυµα που επιφανειακώς δεν είναι πολύ σηµαντικό, ακούω µια βαθιά ανθρώπινη κραυγή που βρίσκεται θαµµένη και άγνωστη πολύ κάτω από την επιφάνεια του προσώπου».

Οι απόψεις του για το ρόλο και την ευθύνη του ψυχοθεραπευτή συμπυκνώνονται στα εξής:   «Είναι εφικτό να εξηγήσεις σε ένα άνθρωπο κάποια πράγµατα για τον εαυτό του, να του υπαγορεύσεις βήµατα, τα οποία θα µπορούσαν να τον οδηγήσουν µπροστά, να τον εκπαιδεύσεις στη γνώση, ώστε να υιοθετήσει ένα πιο ικανοποιητικό τρόπο ζωής. Όµως αυτές οι µέθοδοι είναι σύµφωνα µε την εµπειρία µου, ανώφελες και ανακόλουθες. Το µέγιστο που µπορούν να πετύχουν είναι κάποια προσωρινή αλλαγή, η οποία σύντοµα αναιρείται, αφήνοντας το άτοµο περισσότερο από ποτέ πεπεισµένο για την ανεπάρκεια του […] Ο ιδανικός άνθρωπος… δεν παρεµβαίνει στη ζωή των άλλων, ούτε επιβάλλει τον εαυτό του σε αυτούς. Ωστόσο βοηθά όλους τους άλλους στην ελευθερία τους.»

Πολυγραφότατος και δραστήριος καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, προτάθηκε το 1987 για Νόμπελ Ειρήνης. Γεννήθηκε στις 8 Ιανουαρίου του 1902 και μέχρι σήμερα το έργο και οι θεωρίες του εξακολουθούν να ασκούν σημαντική επιρροή στον χώρο της ψυχολογίας, της ψυχοθεραπείας, της συμβουλευτικής και της εκπαίδευσης.

Α. Αποστολοπούλου

Carl Rogers

Φτάνω τώρα σε κάτι που έχει μεγάλη σημασία για μένα. Μπορώ να το εκφράσω ως εξής: Διαπίστωσα πως έχει τεράστια αξία, όταν επιτρέπω στον εαυτό μου να καταλάβει ένα άλλο άτομο.
Ο τρόπος με τον οποίο διατύπωσα την παραπάνω δήλωση μπορεί να σας φαίνεται παράξενος. Χρειάζεται να επιτρέψεις στον εαυτό σου να καταλάβει κάποιον άλλο; Νομίζω πως ναι. Η πρώτη μας αντίδραση στις περισσότερες δηλώσεις που ακούμε από τους άλλους ανθρώπους είναι η άμεση αξιολόγηση ή κρίση τους και όχι η κατανόησή τους. Όταν κάποιος εκφράζει ένα συναίσθημα ή στάση ή πιστεύω, η τάση μας, σχεδόν αμέσως, είναι να νιώσουμε ότι «είναι σωστό» ή «είναι ηλίθιο», «δεν είναι φυσιολογικό», «είναι παράλογο», «είναι λάθος», «δεν είναι καλό». Πολύ σπάνια επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να καταλάβουμε ποιο ακριβώς είναι το νόημα της δήλωσης για το συγκεκριμένο άτομο. Πιστεύω πως αυτό συμβαίνει, γιατί η κατανόηση είναι επικίνδυνη. Αν αφήσω τον εαυτό μου να καταλάβει πραγματικά ένα άλλο άτομο, μπορεί να αλλάξω από αυτή την κατανόηση. Και όλοι φοβόμαστε την αλλαγή. Όπως συνηθίζω να λέω, δεν είναι εύκολο πράγμα να επιτρέψεις στον εαυτό σου να καταλάβει κάποιον άλλον, να μπεις εντελώς και ενσυναίσθητα στο πλαίσιο αναφοράς του. Ταυτόχρονα, είναι και σπάνιο.

Carl Rogers,»Το γίνεσθαι του προσώπου», Εκδ. Ερευνητές (απόσπασμα)

Ο μη-ολοκληρωμένος άνθρωπος

Ο καθένας μαθαίνει πολύ νωρίς στη ζωή του, ότι θα τον αγαπήσουν πιο εύκολα αν συμπεριφέρεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Έτσι αρχίζει να ζει σαν σε κοχύλι. Αυτό το κοχύλι μπορεί να είναι ακριβώς ένας ρόλος τον οποίο παίζει συνειδητά, γνωρίζοντας πολύ καλά – τουλάχιστον κατά βάθος – ότι ο ίδιος είναι εντελώς διαφορετικός σε αυτόν τον ρόλο. Μπορεί να γίνει είτε ένα σκληρό κέλυφος, είτε μια ασπίδα που αυτός θεωρεί πως είναι ο εαυτός του.

[Carl Rogers || Gilbert Garcin, «Precautionary Measures» ]

[Ευχαριστώ: http://stories4human.wordpress.com/ ]